Bạn có biết?

Uchiko Blog TIN TỨC KIẾN THỨCBạn có biết?

Posted on

28/09/2020

Bạn có biết?

Theo báo cáo của Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) vào cuối năm 2018, có những thời điểm lượng bụi PM2.5 (loại bụi nguy hiểm nhất, có thể thẩm thấu, hấp thụ vào máu) ở Hà Nội là 50,5µg/m3, cao gấp đôi so với quy chuẩn quốc gia (25µg/m3), gấp đôi số liệu của thành phố Hồ Chí Minh (28,23µg/m3) và gấp 5 lần so với ngưỡng trung bình năm theo hướng dẫn khuyến nghị của tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Chỉ 30 phút trên đường Hà Nội có thể hít phải 5 loại khí cực độc

Xét về hàm lượng bụi PM2.5 trong một số thời điểm, chỉ số ô nhiễm của Hà Nội chỉ đứng sau thủ đô New Delhi của Ấn Độ (124µg/m3).

Ngoài ra, theo kết quả báo cáo của Tổng cục Môi trường năm 2015, tại những khu vực đô thị, nguồn gốc phát sinh các loại khí NOx (NO2, NO), SO2, và CO chủ yếu từ hoạt động giao thông.

Ngoài ra, việc đốt cháy không hoàn toàn xăng dầu còn dẫn tới việc phát sinh các khí VOCs (là các chất lỏng hay chất rắn có chứa cacbon hữu cơ rất dễ bay hơi).

Nguồn gốc các chất thải từ hoạt động giao thông và tác hại cụ thể của chúng:

Bụi PM2.5 hoặc PM10 là những chỉ số về chất lượng không khí, chỉ kích thước và mật độ những hạt trôi nổi trong không khí.

Bụi PM2.5 là các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 µm (micromet); bụi PM10 là các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 10 µm.

Trong đó, theo nghiên cứu khoa học, những hạt có đường kính bé hơn 10 µm là những hạt có thể bị con người hít vào khi thở, chúng sẽ tích tụ trên phổi, gây ra nguy hại cho sức khỏe con người.

Những hạt có đường kính bé hơn 2,5µm là những hạt đặc biệt nguy hiểm bởi vì chúng xâm nhập trực tiếp vào các túi phổi, có thể gây ung thư.

Hít phải bụi siêu vi này thường xuyên sẽ làm giảm chức năng phổi, gây các bệnh hen suyễn, bệnh tim.

Cơ quan bảo vệ Môi sinh Mỹ (EPA) còn nhận định, hạt PM2.5 chứa nhiều hạt kim loại còn có khả năng gây ung thư và đột biến gen cho thế hệ sau.

VOCs là tên gọi chung các chất lỏng hay chất rắn có chứa cacbon hữu cơ rất dễ bay hơi, một số chất thông dụng như acetone, ethyl acetate, methyl axetat…

Tác hại: Chúng ít có khả năng gây độc mãn tính mà chủ yếu gây độc cấp tính như chóng mặt, say nôn, sưng mắt, co giật, ngạt, viêm phổi.

Chỉ một số ít chất có khả năng gây độc mãn tính thì có thể gây ra ung thư máu , bệnh thần kinh.

CO (cacbonoxit) vào cơ thể qua đường hô hấp sẽ thẩm thấu vào máu

Chúng phản ứng với Hemoglobin (có trong hồng cầu) thành một cấu trúc bền vững nhưng không có khả năng tải ôxy, khiến cho cơ thể bị ngạt.

Tác hại: Nếu lượng CO hít phải lớn, sẽ có cảm giác đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi. Nếu CO nhiều, có thể bất tỉnh hoặc chết ngạt trong thời gian rất nhanh.

Khí SO2 (lưu huỳnh dioxit) vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc hoà tan với nước bọt

Sau đó qua đường tiêu hoá để ngấm vào máu. SO2 có thể kết hợp với các hạt nước nhỏ hoặc bụi ẩm để tạo thành các hạt axít H2SO4 nhỏ li ti, xâm nhập qua phổi vào hệ thống bạch huyết.

Tác hại: Trong máu, SO2 tham gia nhiều phản ứng hoá học để làm giảm dự trữ kiềm trong máu gây rối loạn chuyển hoá đường và protein, gây thiếu vitamin B và C, tạo ra methemoglobine để chuyển Fe2+ (hoà tan) thành Fe3+ (kết tủa) gây tắc nghẽn mạch máu cũng như làm giảm khả năng vận chuyển ôxy của hồng cầu, gây co hẹp dây thanh quản, khó thở.

NOx (Oxit nitơ) có nhiều dạng như NO, NO2.

Do ôxy hoá không hoàn toàn nên nhiều dạng oxit nitơ có hoá trị khác nhau hay đi cùng nhau, được gọi chung là NOx.

Tác hại: Có độc tính cao nhất là NO2, khi chỉ tiếp xúc trong vài phút với nồng độ NO2 trong không khí 5 phần triệu đã có thể gây ảnh hưởng xấu đến phổi.

Tiếp xúc vài giờ với không khí có nồng độ NO2 khoảng 15-20 phần triệu có thể gây nguy hiểm cho phổi, tim, gan; nồng độ NO2 trong không khí 1% có thể gây tử vong trong vài phút.

Bên cạnh đó, NOx bị ôxy hoá dưới ánh sáng Mặt trời có thể tạo khí Ôzôn gây chảy nước mắt và mẩn ngứa da. NOx cũng góp phần gây bệnh hen, thậm chí ung thư phổi , làm hỏng khí quản.

Tại các điểm dừng đèn đỏ, có rất nhiều phương tiện giao thông vẫn để máy khởi động, tại thời điểm ấy hàm lượng SO2, NOx, CO, các hạt vi bụi… cao hơn các khu vực khác, và những người có mặt tại thời điểm ấy lại chính là những người đầu tiên hít phải các loại khí bất lợi ấy.

Đeo khẩu trang vải có phòng vệ được không?

Khẩu trang vải thông thường chỉ có thể ngăn được các hạt bụi lớn, không có khả năng ngăn các loại khí có hại cũng như các hạt vi bụi, siêu vi bụi.

Còn khẩu trang vải có sợi hoạt tính thì có thể hấp thụ bớt các loại khí gây hại.

Để bảo vệ sức khỏe, bên cạnh các việc nâng cao việc quản lý chất lượng môi trường không khí từ các cơ quan chức năng, mỗi cá nhân nên tắt máy khi dừng chờ đèn đỏ, sử dụng phương tiện giao thông công cộng, sử dụng năng lượng sạch, trồng nhiều cây xanh và sử dụng khẩu trang.